Τον Μάρτιο οι Ρωμαίοι τον θεωρούσαν πρώτο μήνα του χρόνου και τον έλεγαν primus δηλαδή πρώτο.
Αναφέρει η παράδοση ότι ο Μάρτιος πήρε το όνομα του από τον Ρωμύλο τον ιδρυτή της Ρώμης ο οποίος τον μετονόμασε σε Mars γενική Martis από το όνομα του θεού Άρη ( Mars ).Το 46 π.Χ. ο Ιούλιος Καίσαρας όρισε σαν πρώτο μην τον Ιανουάριο και μετέφερε τον Μάρτιο τρίτο κατά σειρά, αντίστοιχο προς τον ένατο μήνα του αττικού ημερολογίου, τον Ελαφηβολιώνα.
Στην Ελλάδα ο Μάρτιος φέρει επίσης τα ονόματα :
Γδάρτης, Παλουκοκαύτης, Κλαψομάρτης, Πεντάγνωμος, Ανοιξιάτης, Φητευτής.
Στον Πόντο ήταν γνωστός ως Μάρτης σε Ινέπολη, Κερασούντα, και Οινόη, ενώ Μάρτ'ς σε Κοτύωρα, Σάντα, Τραπεζούντα και Χαλδία.
Όπως συνέβαινε πάντα έτσι και ο Μάρτιος έδινε το όνομά του στα ζωντανά που γεννιόντουσαν την εποχή του. Λ.χ. έλεγαν Μαρτέσ' μουσκάρ',ενώ στα Κοτύωρα υπήρχε και ρήμα «μαρτεύκομαι» που σήμαινε για όποιον το χρησιμοποιούσε ότι κάνει τα μαρτιάτικά του, ότι κάνει σαν Μάρτης.
« Ο Μάρτ'ς φέρ' τα χελιδόνια, κελαηδούν και λύν' τα χιόνια »
« Εδέβεν πλάν ο Κούντουρον, τη Μάρτ' τ' ωτία 'φάνθαν
τα χιόνια όλα 'λύγανε, κι ας σα ραχία 'χάθαν »
« Ο Μάρτ'ς όνταν μαρτεύκεται, δαβαίν' τον Καλαντάρην
κι όνταν καλομηνεύκεται, δαβαίν' τον καλοκαίρην..»
« Ο Μάρτης κι αν μαρτεύκεται, καλοκαιριάς μυρίζει
κι όταν παραχολάσκεται, τον Κούντουρον δαβαίνει..»
« Ο Μάρτς έρται και δαβαίν' άλλτς παγών' και άλλτς χουλαίν'..»
« Μάρτ' κελτί, τέρτ κελτί, κοτζά καρή γεϊλιγιέ τσηκτή » Κοτύωρα
Αξίζει να αναφέρουμε ότι και στον Πόντο υπάρχουν αρκετές αναφορές ότι όταν έρχονταν τα χελιδόνια φορούσαν στο δεξί τους χέρι (στον καρπό) τον Μάρτη,
δηλαδή άσπρη και κόκκινη κλωστή «ζουλιχτόν ράμμαν» ώστε να μη εβγάλνε μιμίδα ή μεδέντα ή να μη εχπαράουσαν τη νύχτα.
Έλεγαν στην Ινέπολη
« ο Μάρτης ο πεντάγνωμος »
ενώ στα Σούρμενα
« Μη κουρφίζητε τον Μάρτ' ατός έχ πολλά ενιάτ' »
στο Σταυρίν
« Έρθεν ο Μάρτς αγέλαστον και ο θεοχάλαστον »
Εορτές Μαρτίου :
Των αγίων Τεσσαράκοντα μαρτύρων, την 9 η του μήνα.
Οι άγιοι ήταν στρατιώτες ηλικίας από 16 ως 22 ετών και μάλιστα Χριστιανοί, οι οποίοι υπηρετούσαν στο Ρωμαϊκό στρατό. Επι αυτοκράτορος Λικίνιου 320 μ.Χ. τους ζήτησαν να θυσιάσουν στα είδωλα και αυτοί αρνήθηκαν. Έτσι τους έριξαν γυμνούς σε παγωμένη λίμνη κοντά στη Σεβάστεια μέσα σε σφοδρό ψύχος. Μόνο ένας δείλιασε μπροστά σε αυτή τη μεγάλη δοκιμασία και εγκατέλειψε το μαρτύριο, αλλά τη θέση του την πήρε ένας φρουρός που θαύμαζε για την πίστη και την υπομονή των 39 μαρτύρων. Το πρωί όταν όλοι τους ήταν λιπόθυμοι από το μαρτύριο, τους έκαψαν ζωντανούς.
Στον Πόντο τιμούσαν ιδιαίτερα τους αγίους σαράντα και ετοίμαζαν την ημέρα της μνήμης τους φαγητά από σαράντα λογιών λαχανικά ή χορταρικά.
Των Αεσαράντων ή τ' Αε-Σεράντονος θα έκανα σαράντα λογιών φαγώσιμα με σεράντα κοχλίδα ή σεράντα λουκουμάδες.
Ο ευαγγελισμός της Θεοτόκου την 25 η του μήνα.
Εορταζόταν με εξαιρετική μεγαλοπρέπεια στον Πόντο από τους Έλληνες στα φανερά.
Μάλιστα δε, υπάρχουν πληροφορίες και μαρτυρίες ότι και ως εθνική εορτή εορταζόταν αλλά συγκεκαλυμμένα, (δια τον φόβον των Ιουδαίων) όπως θα έλεγε και η γραφή.
Στο Σταυρίν γινόταν μονεγλησιά δηλαδή τελούσαν την εορτή μόνο σε ένα ναό, -αυτόν που πανηγύριζε-όπου συγκεντρώνονταν όλοι οι πιστοί. Οι υπόλοιποι ναοί αργούσαν τη μέρα εκείνη.
Στους πιστούς τη μέρα αυτή μοίραζαν μανουσάκια (άγριες βιολέτες, μενεξέδες).
Της οσίας μητρός Μαρίας της Αιγυπτίας, την 29 η του μήνα.
Μια παράδοση στον Πόντο, (τη γραίας τα ποράνα ) ταυτίζεται με το βίο της οσίας.
Αναφέρει η παράδοση ότι ο Μαρία πρίν αγιάσει ήταν πόρνη. Μία ημέρα, της Σταυροπροσυνήσεως πήγε να προσκυνήσει στο ναό αλλά μία δύναμη δεν την άφηνε να περάσει μέσα στο ναό λόγω των αμαρτιών της.
Από τότε αυτή ασκήτευε στην έρημο.
Κατά την παράδοση, μία ημέρα ένας τσοπάνος που έψαχνε ένα χαμένο αρνί, συνάντησε την οσία. Εκείνη μη αντέχοντας τον πειρασμό όρμησε πάνω του λέγοντας (ενενήντα εννέα και άλλο ένα εκατό) δηλαδή θα προσέθετε άλλη μία αμαρτία στις ήδη υπάρχουσες. Αυτό την οδήγησε να ασκητεύσει σύμφωνα πάντα με την παράδοση, για άλλα 18 χρόνια.
Η οσία κοιμήθηκε στις 29 Μαρτίου μένοντας άθαφτη όμως για έξι ημέρες. Αυτές τις έξι ημέρες πάντοτε βρέχει, χιονίζει και φυσάει δυνατά. Γι'αυτό έλεγαν στον Πόντο «τη γραίας τα ποράνια» δηλαδή οι μπόρες της γριάς.
Ενώ η φράση της οσίας έμεινε παροιμιώδης στον Πόντο και όποιος προσθέτει μία ακόμη αμαρτία στις ήδη υπάρχουσες λέει «ενενήντα εννέα κι' άλλ' έναν εκατό».
« Ο Μάρτ'ς φέρ' τα χελιδόνια, κελαηδούν και λύν' τα χιόνια »
« Εδέβεν πλάν ο Κούντουρον, τη Μάρτ' τ' ωτία 'φάνθαν
τα χιόνια όλα 'λύγανε, κι ας σα ραχία 'χάθαν »
« Ο Μάρτ'ς όνταν μαρτεύκεται, δαβαίν' τον Καλαντάρην
κι όνταν καλομηνεύκεται, δαβαίν' τον καλοκαίρην..»
« Ο Μάρτης κι αν μαρτεύκεται, καλοκαιριάς μυρίζει
κι όταν παραχολάσκεται, τον Κούντουρον δαβαίνει..»
« Ο Μάρτς έρται και δαβαίν' άλλτς παγών' και άλλτς χουλαίν'..»
« Μάρτ' κελτί, τέρτ κελτί, κοτζά καρή γεϊλιγιέ τσηκτή » Κοτύωρα
Αξίζει να αναφέρουμε ότι και στον Πόντο υπάρχουν αρκετές αναφορές ότι όταν έρχονταν τα χελιδόνια φορούσαν στο δεξί τους χέρι (στον καρπό) τον Μάρτη,
δηλαδή άσπρη και κόκκινη κλωστή «ζουλιχτόν ράμμαν» ώστε να μη εβγάλνε μιμίδα ή μεδέντα ή να μη εχπαράουσαν τη νύχτα.
Έλεγαν στην Ινέπολη
« ο Μάρτης ο πεντάγνωμος »
ενώ στα Σούρμενα
« Μη κουρφίζητε τον Μάρτ' ατός έχ πολλά ενιάτ' »
στο Σταυρίν
« Έρθεν ο Μάρτς αγέλαστον και ο θεοχάλαστον »
Εορτές Μαρτίου :
Των αγίων Τεσσαράκοντα μαρτύρων, την 9 η του μήνα.
Οι άγιοι ήταν στρατιώτες ηλικίας από 16 ως 22 ετών και μάλιστα Χριστιανοί, οι οποίοι υπηρετούσαν στο Ρωμαϊκό στρατό. Επι αυτοκράτορος Λικίνιου 320 μ.Χ. τους ζήτησαν να θυσιάσουν στα είδωλα και αυτοί αρνήθηκαν. Έτσι τους έριξαν γυμνούς σε παγωμένη λίμνη κοντά στη Σεβάστεια μέσα σε σφοδρό ψύχος. Μόνο ένας δείλιασε μπροστά σε αυτή τη μεγάλη δοκιμασία και εγκατέλειψε το μαρτύριο, αλλά τη θέση του την πήρε ένας φρουρός που θαύμαζε για την πίστη και την υπομονή των 39 μαρτύρων. Το πρωί όταν όλοι τους ήταν λιπόθυμοι από το μαρτύριο, τους έκαψαν ζωντανούς.
Στον Πόντο τιμούσαν ιδιαίτερα τους αγίους σαράντα και ετοίμαζαν την ημέρα της μνήμης τους φαγητά από σαράντα λογιών λαχανικά ή χορταρικά.
Των Αεσαράντων ή τ' Αε-Σεράντονος θα έκανα σαράντα λογιών φαγώσιμα με σεράντα κοχλίδα ή σεράντα λουκουμάδες.
Ο ευαγγελισμός της Θεοτόκου την 25 η του μήνα.
Εορταζόταν με εξαιρετική μεγαλοπρέπεια στον Πόντο από τους Έλληνες στα φανερά.
Μάλιστα δε, υπάρχουν πληροφορίες και μαρτυρίες ότι και ως εθνική εορτή εορταζόταν αλλά συγκεκαλυμμένα, (δια τον φόβον των Ιουδαίων) όπως θα έλεγε και η γραφή.
Στο Σταυρίν γινόταν μονεγλησιά δηλαδή τελούσαν την εορτή μόνο σε ένα ναό, -αυτόν που πανηγύριζε-όπου συγκεντρώνονταν όλοι οι πιστοί. Οι υπόλοιποι ναοί αργούσαν τη μέρα εκείνη.
Στους πιστούς τη μέρα αυτή μοίραζαν μανουσάκια (άγριες βιολέτες, μενεξέδες).
Της οσίας μητρός Μαρίας της Αιγυπτίας, την 29 η του μήνα.
Μια παράδοση στον Πόντο, (τη γραίας τα ποράνα ) ταυτίζεται με το βίο της οσίας.
Αναφέρει η παράδοση ότι ο Μαρία πρίν αγιάσει ήταν πόρνη. Μία ημέρα, της Σταυροπροσυνήσεως πήγε να προσκυνήσει στο ναό αλλά μία δύναμη δεν την άφηνε να περάσει μέσα στο ναό λόγω των αμαρτιών της.
Από τότε αυτή ασκήτευε στην έρημο.
Κατά την παράδοση, μία ημέρα ένας τσοπάνος που έψαχνε ένα χαμένο αρνί, συνάντησε την οσία. Εκείνη μη αντέχοντας τον πειρασμό όρμησε πάνω του λέγοντας (ενενήντα εννέα και άλλο ένα εκατό) δηλαδή θα προσέθετε άλλη μία αμαρτία στις ήδη υπάρχουσες. Αυτό την οδήγησε να ασκητεύσει σύμφωνα πάντα με την παράδοση, για άλλα 18 χρόνια.
Η οσία κοιμήθηκε στις 29 Μαρτίου μένοντας άθαφτη όμως για έξι ημέρες. Αυτές τις έξι ημέρες πάντοτε βρέχει, χιονίζει και φυσάει δυνατά. Γι'αυτό έλεγαν στον Πόντο «τη γραίας τα ποράνια» δηλαδή οι μπόρες της γριάς.
Ενώ η φράση της οσίας έμεινε παροιμιώδης στον Πόντο και όποιος προσθέτει μία ακόμη αμαρτία στις ήδη υπάρχουσες λέει «ενενήντα εννέα κι' άλλ' έναν εκατό».
πηγη kotsari
